Midnight conversation with my brother - Fr. Vertanes KalayjianAugust 5, 2016-2024

 

ԿԷՍ ԳԻՇԵՐԱՅԻՆ ԶՐՈՅՑ

ԿԱՐՕՏԻ  ՇՇՈՒՆՋ

Օգոստոս 5-էն 12, 2016

 Ես ամէն գիշեր կը լսեմ ձայնդ

Գիտեմ ութը տարիէ մեկնած ես  

Ութը տարի առաջ, եօթը օր շարունակ

Յուսացինք որ մեզի պիտի վերադառնաս

Ճիշդ այն օրուան պէս երբ

Հալէպէն Երուսաղէմ պիտի երթայիր

Քեզ ճանապարհեցինք

Զսպուած արցունքով

Կարօտի ցաւը զսպելով

Մէկ ժամ չանցած դուռը զարկիր

Դո՛ւն էիր դրան առաջ

Այդ պահուն վերստին հանդիպումի մը

Անկրկնելի անակնկալն էր որ մեզի տուիր

Այո՛, վերադարձ մը չէր․․․․

Ցաւօք ․․․

Մոռցուած իր մը առնելու եկած էիր

Հիմա մե՛նք դարձած ենք մոռցուած իրեր,

Ե՛տ դարձ, եկո՜ւր վերստին մեր դուռը զարկ

Ա՜խ որքան կը յուսամ որ գաս վերստին․․

*   *   *   *   *

Կը կարծուի թէ քովս չես,

Այո՛, կը կարծուի, ինչպէ՞ս թէ

Ես ամէն գիշեր կը լսեմ ձայնդ

Մեր տան հեռաձայնին

Լսափողին միւս ծայրէն

Հոգատար ու փայլատակող շեշտովդ

«Պատմէ՛,  Տեսնեմ» - ը․․․

*   *   *   *   *

Այս բառերով կը բացուէր

Կծիկը մեր գիշերային զրոյցին

Այնքան յաճախ որ մինչեւ այսօր

Ութը անգամ 365 օր ետք իսկ

Օրեր ժամեր ցերեկ եւ գիշեր

Ամէն գիշեր ուշ ժամերուն

Ձեռքս կ՛երկարեմ հեռախօսի ընկալուչին

Վստահ ըլլալով որ դուն հո՛ն ես

Պիտի՛ որ պատասխանես,

Եղբայր իմ երէց․․․

Լսելու համար ձայնդ ․․․

Որ կ՛ըսէ՝

Պատմէ՛ տեսնեմ

Ի՞նչ գրեցիր

Խօսիլ տալու զիս․․․

Ի՜նչ գրեցի ու

ի՜նչ կրնամ գրել եղբայր իմ

Չէի գիտեր որ

Երազային էին այդ պահերը բոլոր

Իրաւ երազ պիտի դառնային

Չէի՜ գիտեր,

Որ օր մը անպայման լռութիւն

Պիտի տիրէր ընկալուչին միւս կողմը

Առանց արձագանգի  

Բայց հոգ չէ

Դուն մտիկ ըրէ զիս հիմա

Ինչեր ունիմ պատմելիք

Յաւերժի ճամբորդ դարձած եղբայր իմ սիրելի

Մանկութեան միակ ու թանկագին ընկերս,

Կեաքիս խորհրդատո՜ւն,

Կը յիշե՞ս Ազէզի մեր ուշ գիշերները

Երբ հեռատեսիլ չկար

 Ու մենք յոգնած կարդալէ

Կը դիմէինք թղթախաղի

«Բինէկ» խաղալու

Մեր մեծ բակին մէկ կողմը

Գաղտագողի առանց ձայն ծպտուն հանելու

Մամային ու պապային առանց արթնցնելու

Ի՜նչ կարեւոր էր թէ ով կը յաղթէր

Միշտ յիշեցնելիք ու սորվեցնելիք բաներ ունէիր

Պարզ թղթախաղի թուղթերու փոխարէն

Գրողներու եւ իրենց գործերու չորս անուններով

Թղթախաղի տրցակ պատրաստեր էիր

Ուր մեր ձեռքերուն մէջ կը տողանցէին

Վազգէն Շուշանեանէն Վահան Թոթովենցը,

Ակսել Բակունցէն՝ Աւետիս Ահարոնեանը,

Շահան Շահնուրէն Պարոյր Սեւակը

Շարան շարան մեր գրողներու պանթէոնէն

Արեւմտահայ թէ արեւելահայ փաղանգը

Մեզ ոգեշնչող սիրելիներուն

Իրենց գիրքերուն անուններովը

Որ յաջորդ օր յիշողութիւնս քննելու

Թէ ո՞ր հեղինակէն

Քանի՞ գիրքի անուն կրնամ յիշել

Եղբայր իմ երէց․․․

Պաշտպանողս,

Գրադարանս,

Գրական ճաշակ ներարկողս,

Բանաստեղծութիւն սիրցնողս

Բառերու նրբերանքին աւիշը քիմքիս ներարկողը

Միշտ քովս ես՝ ներկա՛յ

Հաւատքի սիւնս ես

Դուն քովս ես ընդմիշտ,

* * * *

Միայն թէ

Կը ներես, որ քեզմէ գաղտնի պահած եմ

Հայրենիքէն հոսող ցաւն ու մորմոքը

44 օրեայ պատերազմին մեր նահատակներուն թիւը

Արցախեան պաշարումը

Հալէպի երկրաշարժի ցնցումը․․․

Ու տակաւին․․․

Մեր արցախեան կորուստներէն

Որ մէկը յիշեմ  ․․․

Ալ արցունքս չորցաւ

Չեմ ուզեր խոստովանիլ

Ներէ՛՛ ինծի եղբայր իմ,

Դարձեալ տեսնուելու յոյսով․․․

Աղօթէ որ լաւ լուրեր ամբարած

Կարենամ հասնիլ

Յաջորդ մեր տեսութեան:

 

                     ԼՈՅՍԵՐՈՒ ՄԷՋ ՀԱՆԳՉԻՍ․․․․

ՄԻՆՉ ՆՈՐ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ ՍԻՐԵԼԻ ԵՐԷՑ ԵՂԲԱՅՐՍ-

2017 August,Thank you Letter to Gabriel Chenberjyan, from, Zarmine Boghosian

 

 

 

 2017 August

"A teacher affects eternity; he can never tell where his influence stops."

 «Ուսուցիչին ազդեցութիւնը յաւերժ է, ան երբեք չի կրնար գիտնալ, թէ ուր  եւ երբ կը դադրի իր ազդեցութիւնը»:

 

Սիրելի Գաբրիէլ,  ահաւասիկ այս գրութիւնը լոյս պիտի տեսնէ մեր վարժարանի պարբերաթերթին մէջ։

*  *   *

          Ուսուցչական ասպարէզի նուիրուելուս հինգ տասնամեակներու յիշեցումը եկաւ իրաւամբ շեշտելու այս խօսքին իմաստը: Իսկապէս երբ դասարանի չորս պատերուն մէջ քեզի վստահուած աշակերտներուն անմեղ աչքերուն պատուհանէն, մանուկ հոգիներէն ներս կը փորձես թափանցել . . .օրին անկարելի է գուշակել թափած ճիգերուդ արդիւնքը: Իրաւամբ ինչ որ անգլերէն առածը կ՛ըսէ ուսուցիչ մը բնաւ «երբեք չի կրնար գիտնալ, թէ ուր  եւ երբ կը սահմանափակուի իր ազդեցութիւնը»:

            Հալէպի Կրթասիրաց վարժարանի ուսուցչութեան օրերէս, առաջին տարուայ աշակերտներէս մին՝ Տիար Գաբրիէլ Չէնպէրճեանը մէկ ամիս առաջ, յիշելով զիս եւ իմ Նիւ Եորքի մէջ ծառայած վարժարանիս Յիսուն  տարիներու վաստակը, մեծահոգաբար հինգ հազար տոլար նուիրեց Սրբոց Նահատակաց Ամէնօրեայ Վարժարանին:

Կեանքիս ամէնէն մեծ բարենիշն է որ կը ստանամ՝ ի՛մ իսկ աշակերտէս, որուն համար անսահման երջանիկ եմ եւ լիովին վարձատրուած կը զգամ:

Սիրելի աշակերտս Գաբրիէլ, երախտագիտութեանս խորութունը անկարելի է սահմանափակել այս մի քանի տողերով: Հպարտ եմ ոչ միայն երբեմնի ուսուցչուհիդ յիշելուդ համար, այլ՝ ՀԱՅ դպրոցն ու մանկավարժը այսքան տարիներ ետք քաջալերելուդ համար:

Քու բարեսիրութիւնդ ինքնին լաւագոյն ապցոյցն է Հայ դպրոցէն ներս հոգիիդ մէջ դրոշմուած հոգատարութեան ոգիին- ազգիդ եւ հայ  դպրոցին հանդէպ:  

Որքա՜՜ն հպարտ եմ քեզմով: Կը մաղթեմ որ օրինակդ  ըլլայ վարակիչ նաեւ այլ շրջանաւարտներու: 

Լաւագոյն մաղթանքներով՝

Զարմինէ  Գալայճեան-Պօղոսեան

2024-June 8 -Zarmine Boghosian about 2 artists of Sts. Sahag-Mesrob parish-PETER PAONE & MANIA ARABATLIAN

 ՄԵՐ ՔԱՂԱՔԻ ԱՐՈՒԵՍՏԱԳԷՏՆԵՐԸ

Հինգ տարիէ ի վեր Նիւ Եորքեան բազմազբաղ կեանքը մեր ետին թողած՝ հաստատուած ենք – թոշակառու ըլլալէ ետք- մեր երկու որդիներէն գէթ մէկուն քով ըլլալու երազով «Գարնանային Դաշտ- Springfield» կոչուած այս շրջանը։

Մեր հաստատուելէն ետք, վեց ամիս չանցած թագաժահրը մեզ բանտարկեց մեր յարկէն ներս։ Արդէն ամերիկայի մէջ դրացնութեան կապը այնքան ալ հետաքրքրական չէ։ Եթէ նոյնիսկ տեսնենք մեր դրացիները քաղաքավարական կուտ մօռնինկ մը կամ «հայ, հաու ար եու» մը կը լսես ու կ՛անցնիս։ Մեր փողոցին անցուդարձն ալ մեծ մասամբ իրենց շուներուն պէտքերը հոգալու համար ճեմողներն են- շան աղտը խոտին մէջէն վերցնելու ձեռքին մէջ պահած տոպրակներով։

Այդ ալ առիթ կու տայ որ շան տէրերը դանդաղին, զիրար բարեւեն, առիթ տալով որ իրենց կենդանիները առանց աճապարելու իրենց պէտքերը հոգան։ Միաժամանակ տէրերն ալ հաճոյքով խօսակցութեան կը բռնուին իրարու հետ  պատշաճ հեռաւորութիւն պահպանելով թէ՛ իրենց եւ թէ իրենց սիրասուն զաւկի չափ յարգի շուներուն համար։

Վերջապէս մեր պատեաններէն դուրս ելլելու սկսանք։ Առաջին հերթին մեր ապրած քաղաքին հայկական հաստատութիւններն ու մանաւանդ եկեղեցիները սկսանք այցելել։ Փառք մեր ինքնաշարժերուն մէջ տեղադրուած ուղենիշ տուող կարելիութեան մեր առաջին գործը ծանօթանալ էր Հայկական եկեղեցիներուն։

Փառք Աստուծոյ որ այս համայնքը ունի ՀԻՆԳ հայկական եկեղեցի, եւ ՄԷԿ ՀԱՅ ԱՄԷՆՕՐԵԱՅ Վարժարան՝ Հայ Քոյրերու Վարժարան- մանկամսուրէն մինչեւ միջնակարգ ութերորդ դասարան, եւ ՀԻՆԳ ՀԱՅ Եկեղեցի- երկու էջմիածնական՝ Սբ․ Սահակ-Սբ․Մեսրոպ եւ Սբ․ Երրորդութիւն, մէկ անթիլիասական՝ Սբ․ Գրիգոր Լուսաւորիչ, Մէկ հայ կաթողիկէ՝ Սբ․ Մարկոս եկեղեցի, եւ մէկ Հայ Աւետարանական եկեղեցի՝ Սրբոց Նահատակաց Հայ Աւետարանական եկեղեցի։ Այցելեցինք իւրաքանչիւր եկեղեցի եւ քանի որ իւրաքանչիւրը տարբեր շրջանի մէջ կը գտնուէր որոշեցինք աշխարհագրականօրէն մեր տան ամենամօտիկ եկեղեցին- Սբ․ Սահակ եւ Սբ․ Մեսրոպ յաճախել։ 

Այս շրջանէն Սբ․ Մարկոս Կաթողիկէ եկեղեցին իր հարիւրամեակը տօնեց վերջերս։ Իսկ Սբ․ Սահակ եւ Սբ․Մեսրոպ եկեղեցին իր հարիւրամեակը պիտի նշէ այս տարիէ յառաջիկայ Հոկտեմբերին։ Այս եկեղեցւոյ արխիւային աշխատանքներուն համար իմ համեստ բաժինս կը բերեմ «Արխիւի Յանձնախումբին» մաս կազմելով։  

 

Հայ ընտանիքներու հետ մեր ծանօթութիւնները ընդլայնիլ սկսան։

Այս առթիւ ես պիտի կեդրոնանամ այս մեծ ընտանիքէն երկու արուեստագէտներու մասին անդրադառնալով։

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

The artist couple: Peter Paone and Alma Alabilikian

 

Առաջինը՝ Փիթըր Փէոնը-Peter Paone-ն է, որուն ես «Մեր Հայ Փեսայ – Պատուաւոր քաղաքացի»  ըսելով կը ծանօթացնեմ, որովհետեւ ան ամուսինն է այս եկեղեցւոյ սիւներէն համարուող -հիմնադրութեան օրերէն- Ալապիլիքեան ընտանիքին դստեր՝ Ալմա Ալապիլիքեանին հետ։

Ալապիլիքեանը գեղարուեստական ճարտարապետ է, մանկավարժ եւ համայնքային եւ եկեղեցական գործունեայ անդամ: Ալմայի բոլոր ոլորտներուն մէջ ձեռք բերած եր անմիջական յաջողութիւնները 1965-ին զինք մեծարեցին որպէս «Ամերիկայի նշանաւոր երիտասարդ կիներէն մէկը»:  Իր մասնագիտական ոլորտին մէջ Ալապիլիքեանը որոշած է իր ջանքերը կեդրոնացնել պատասխանատու նախագիծերու վրայ, որոնցմէ շատերը արժանացած են մրցանակներու իրենց ակնառու ծրագրաւորական (Designer) լուծումներուն համար:

Vitetta Group -ՎիտեթաԿրուբին միանալէն ետք, (որ անուանի յաջողակ ճարտարապետական եւ ճարտարագիտական ​​ընկերութիւն մըն է), Ալապիլիքեանը կը սկսի աշխատիլ պատմական վերականգնողական նախագծերու վրայ, ինչպիսիք են Ուաշինկթընի Արուեստի ազգային պատկերասրահը, Ֆիլատելֆիոյ երաժշտական ​​ակադեմիան, Ֆրանքլինի ինստիտուտը, քաղաքապետարանը, Քըրթիս երաժշտական ​​ինստիտուտը եւ Walt Disney-ի Նիւ Եորքեան գրասենեակէն ներս: Ալմային ստեղծագործական ներդրումները շուտով կը պարգեւատրուին, Ալման նշանակուելով ընկերութեան առաջին կինը, որ բարձրացած էր գործընկերոջ կոչման:

1960-ականներուն Ֆիլատելֆիոյ արուեստի թանգարանը երբ նախաձեռնեց կամաւոր ուղեցոյցի ծրագիրը, եւ Ալապիլիքեանէն խնդրեցին միանալ, 16 տարի շարունակ ան կամաւոր աշխատեցաւ ամիսը երկու շաբաթ օր եւ այնուհետեւ դարձաւ Շրջանաւարտներու ուղեցոյցի խումբին մէկ անդամը: Թանգարանի հանդէպ իր նուիրուածութիւնը շեշտուեցաւ, երբ ան ամուսնացաւ նկարիչ Փիթըր Փէոնի հետ, որուն արուեստի գործերը կը գտնուին թանգարանայինն մշտական ​​հաւաքածոներուն մէջ:

Փիթըր Փէոնը-Peter Paone- ծնած է 1936 –ին։ Ծնած եւ մեծցած է Հարաւային Ֆիլատելֆիոյ մէջ, առաջին սերնդի պատկանող իտալա-ամերիկեան ընտանիքի մէջ, ուր պատերուն վրայ երեւցող միակ արուեստը կրօնական պատկերներ էին:

1950-ականներուն Փիթըր Փէոնը կը յաճախէ Ֆիլատելֆիոյ թանգարանի արուեստի դպրոցը (այժմ՝ Արուեստի համալսարան), ուր կը ստանայ գեղարուեստ-կերպարվեստի Պսակաւոր աստիճանի վկայական, ականաւոր պատմողական արուեստագէտ-նկարազարդիչներու շունչին տակ:

Փիթըր Փէոն կը խոստովանի որ  «Իմ արուեստի սկզբնական օրերուն ես հասկցայ, որ իմ ուժերը իսկապէս իմ երեւակայութեան մէջ են: Ես բնութիւնէն չեմ աշխատիր. Ես նատիւրմորտներ չեմ նկարեր ոչ ալ մոտէլներ ունիմ։ Ես այգի դուրս գալով նկարելու չեմ ելլեր. Ես կ՛աշխատիմ յիշողութեամբ. Ես կ՛աշխատիմ այն ​​ամէն ինչէն, ինչ կը յիշեմ իմ տեսածներէս»։

            Փիթըր Փէոնի աշխատանքները ցուցադրուած են Միացեալ Նահանգներու եւ աշխարհի տարբեր հաստատութիւններէն ներս։ Միաժամանակ ան վարած է բարձր դասախօսական պաշտօններ ինչպէս Նիւ Եորքի արուեստի նշանաւոր PRATT համալսարանէն ներս, ինչպէս նաեւ Փենսիլվանիոյ Գեղարուեստի ակադեմիայէն ներս (PAFA):

Ան ավելի քան հինգ տասնամեակ ոգեւորութեամբ ներգրաւուած է Ֆիլատելֆիոյ արուեստի համայնքէն ներս որպէս նկարիչ, հաւաքածոյի տէր եւ ուսուցիչ:

1980 թուականին ան կը հիմնէ PAFA-ի տպագրութեան բաժինը, ու նաեւ կը դասաւանդէ 1978-2009 թուականներուն եւ ծառայած է որպէս բաժնի առաջին ամպիոնի վարիչ:

Փիթըր Փէոն եղած է Print Club-ի (այժմ՝ Print Center) փոխ-նախագահը վեց տարի եւ կը ծառայէ Woodmere's հաւաքածոյի կառավարման Յանձնախումբին:

Վերջերս ներկայ եղանք իր ցուցահանդէսին, ուր կը ներկայացուէր իր (etchings) տպագրական հաւաքածոն նուիրուած այս թանգարանին։

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

*   *   *

 

 

Տիկին Մանիա Արապաթլեան  Արուեստագիտուհին

 

 

 

 

 

 

 

Ս․ Սահակ եւ Ս․ Մեսրոպ եկեղեցւոյ ընտանիքէն երկրորդ արուեստագէտն է եկեղեցւոյ հաւատարիմ անդամներէն, եւ խորանին ծառայող սարկաւագներէն՝ Լութֆի Արապաթլեանին կեանքի ընկեր Մանիան։

Այս նուիրեալ զոյգը նախկին հալէպահայեր են, որ ընտանիք կազմած են Ֆիլատելֆիոյ այս շրջանին մէջ։

Տիկին Մանիա Արապաթլեանը, գեղեցիկ իր ձայնով ամէն կիրակի եկեղեցւոյ մէջ ներկաներուն հոգիներէն ներս պատարագի շարականները քաղցրօրէն հնչեցնել կու տայ՝ միաժամանակ հետեւելով արուեստի դասընթացքներուն, իր ունեցած սէրը կատարելագործելու համար։

Մասնագիտացած է իւղաներկով աշխատելու եւ իր իւղաներկերու գեղեցիկ հաւաքածոյով հպարտացող արուեստագիտուհի մըն է։

Տիկին Արապաթլեան վերջերս իր անհատական ցուցահանդէսը ներկայացուց նորաբաց  Հայկական կեդրոն համարուող Քաֆէ-Փօմ-ի յատուկ առիթներ եւ ձեռնարկներ քաջալերող սրահին մէջ։

Այս կապը այցելելով -  https://www.youtube.com/watch?v=cY3qSBRWatE

պիտի կարենաք ամբողջական գաղափար մը ստանալ, աւելի եւս գնահատելու Մանիային արուեստի հանդէպ ունեցած սէրն ու նուիրումը։

 

Խումբ մը այցելուներ Մանիային ցուցահանդէսին

 

 

 

 

Զարմինէ Գ․ Պօղոսեան  -  June 7, 2024 -Springfield, PA 

2018-May 28-centennial of first independant Armenia-Zarmine K Boghosian reflections for NARREC

 Սարդարապատի Ճակատամարտը- ՆԱՐԵԿԻ համար Գրեց՝ Զարմինէ Գ․Պօղոսեան

2018--- Zarminé K Boghosian

–With Battle of Sardarabad let us honor the memory of: Generals Nazarbekian & Zoravar Antranik, Bishop Karekin Hovsepiants, (Later Catholicos of Cilicia), Catholicos Kevork IV and thousands of Armenians young and old, men and women.

First Armenian Independence was declared on May 28, 1918

Դարերու ընթացքին մեր մայրերը իրենց կաթին հետ հայրենասիրութիւն դիեցուցած են իրենց զաւակներուն: Հայ ժողովուրդը ազատու- թեան երազով ինչ-ինչ պայքարներ մղած է, անհամար զոհեր տալով: Հայ բանաստեղծները երգեր յօրինած են ժողովուրդը արթնցնելու:100+ տարի տարբերութեամբ կարդանք երկու տարբեր գործեր` Գամառ Գաթիպայէն եւ Պարոյր Սեւակէն:

Raphael Patkanian (also known as Kamar Katiba; Armenian: Ռափայէլ Պատկանեան+, Doni Rostov-Russia in 1830, his father and grandfather had been known for their poetic gifts. While at the University of Moscow, he created a literary club for his Armenian students and from initials of their names formed his own pen-name of: Kamar Katiba Գամառ-Քաթիպա.

Մայիս 28-ը Հայ ժողովուրդին համար նշանակալից օր մըն է:

Ամենուրեք մեծ շուքով կը տօնուի Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան ԴԱՐԱԴԱՐՁԸ-Մայիս 28, 1918-2018: Այդ օրերուն բազմահարիւր հայորդիներ ուխտագնացութեան պէս ներկայ պիտի ըլլան Հայաստանի մէջ տեղի ունենալիք տօնակատարութեանց:

Անձկալից սպասումներէ եւ անհամար զոհաբերութիւններէն ետք, հաւաքական ճիգերով ձեռք-բերուած հպարտառիթ յաղթանակի տօնն է:

Հայ ժողովուրդին ճակատագրական մէկ հանգրուանի տօնախմբութիւնն է այս, որ դարերէ ի վեր անկախութիւն կորսնցուցած Հայը իր հողին վրայ պետութիւն կը հռչակէր: Սարտարապատը վկա՛յ, եւ Պարոյր Սեւակի ներշնչող տողերը-

Երբ չի մնում ելք ու ճար, Խենթերն են գտնում հնար:

Այսպէս ծագեց արեգակեց, Սարտարապատի մարտը մեծ:

Զանգե՜՜ր , ղօղանջէ՛ք, Սրբազան քաջերին կանչէք

Այս արդար պատից:

Սերունդներ դուք ձեզ ճանաչէք—Սարդարապատից:

Հոս կ՛արժէ անգամ մը եւս յիշել պատմական եղելութիւն մը որ պատահած էր Սարտարապատի 1918-ի հերոսամարտի նախօրեակին: Այդ օրերուն Էջմիածնի Ճեմարանի տեսուչ - ապա Կիլիկեան Թեմի Գարեգին Ա. Կաթողիկոս - Շնորհազարդ Գարեգին Եպս. Յովսէփեանց Էջմիածնէն ուղղակի կ՛երթայ Սարտարապատ եւ հոգեպէս ընկճուած ժողովուրդին կը դիմէ իր բոցավառ խօսքերով- «Հայ ժողովուրդը օրհասական կռիւներ շատ է ունեցել եւ միշտ էլ ելք է գտել ու փրկել իրեն: Ե՞լքը, եղել է անձնազոհ հերոսութիւնը: Հայրենակիցներ, եղբայրներ եւ որդիներ- հին դարերում, երբ հայոց զօրքը պատրաստւում էր գնալ թշնամու դէմ- նրա հրամանտարները գալիս էին Էջմիածին, կաթողիկոսի մօտ՝ նրա աջը համբուրելու եւ օրհնութիւն ստանալու: Բայց այս անգամ վտանգն այնքան մե՜ծ է ե՛ւ ահաւոր, որ ես ահա Սուրբ Էջմիածնից եկել եմ ձեր բոլորի ձեռքը համբուրելու, որ փրկէք հայրենիքը... փրկէք ձեր պատիւը, հայի՛ պատիւը .....» ... եւ բոլոր եկեղեցիներուն զանգերը հնչեցնել տալով Հայ ժողովուրդին քաջութիւն կու տայ դուրս ելլելու իրենց տուներէն եւ յանուն Հայրենիքի պայքարելու: Մահ-ու-կենաց պայքար էր արդարեւ: Եւ... Հայ ժողովուրդը միս-մինակ թշնամիին առաջ էր:

Երեք ճակատներու վրայ ռազմավարական դասաւորումով կ՛առաջնորդուին հայ խմբակները: Սարտարապատի ճակատամարտի ղեկավարն էր՝ Զօրավար Դանիէլ Բեկ Փիրումեան, Բաշ-Ապարանի հրամանատարն էր՝ Դրաստամատ Կանայեան- Դրօ, Ղարաքիլիսայի զօրավարն էր-Թովմաս Նազարբէգեան:

Ահաւասիկ պատմական իրականութիւնը այն յաղթանակին, որ թշնամին վանելով Հայ ժողովուրդը կրցաւ ԱՆԿԱԽՈՒԹԻՒՆ հռչակել, առաջին հանրապետութիւնը հիմնել:

ՍՐԲԱԶԱՆ ԽԵՆԹԵՐՈՒ, Անձնազոհ ու Գիտակի՛ց ղեկավարներու առաջնորդութեամբ եւ հայրենասէ՛ր հոգեւորականներու ներշնչումով համայն հայ ժողովուրդը բռնցքուած եւ մեծ հաւատքով պայքարած է, քաջ գիտնալով թէ երբ «ելք ու ճար» կը կարծուի որ չէր մնացած, միասնակամ ջանքերով յաղթական դուրս կարելի՛ է ելլել եւ գոյատեւել դարեր շարունակ:

Ժագ Յակոբեանի կուռ խօսքերով՝

Ամենաքաջ ձեռքերն էին- Հաւատացէք-

Որ մրրիկի պէս աւլեցին

Ներխուժողներն Հայաստանի:

Տէր Աստուծոյ ձեռքերն էին, Որ- հաւատացէ՛ք-

Յաւերժակուռ կոթողեցին – Սարդարապա՛տն Հայաստանին:

Ահա թէ ուր կը կեդրոնանայ Մայիս 28-ի եւ Սարդարապատի ՈԳԻՆ:

ZKB- New York, Մայիս 28, 2018