2018-May 28-centennial of first independant Armenia-Zarmine K Boghosian reflections for NARREC

 Սարդարապատի Ճակատամարտը- ՆԱՐԵԿԻ համար Գրեց՝ Զարմինէ Գ․Պօղոսեան

2018--- Zarminé K Boghosian

–With Battle of Sardarabad let us honor the memory of: Generals Nazarbekian & Zoravar Antranik, Bishop Karekin Hovsepiants, (Later Catholicos of Cilicia), Catholicos Kevork IV and thousands of Armenians young and old, men and women.

First Armenian Independence was declared on May 28, 1918

Դարերու ընթացքին մեր մայրերը իրենց կաթին հետ հայրենասիրութիւն դիեցուցած են իրենց զաւակներուն: Հայ ժողովուրդը ազատու- թեան երազով ինչ-ինչ պայքարներ մղած է, անհամար զոհեր տալով: Հայ բանաստեղծները երգեր յօրինած են ժողովուրդը արթնցնելու:100+ տարի տարբերութեամբ կարդանք երկու տարբեր գործեր` Գամառ Գաթիպայէն եւ Պարոյր Սեւակէն:

Raphael Patkanian (also known as Kamar Katiba; Armenian: Ռափայէլ Պատկանեան+, Doni Rostov-Russia in 1830, his father and grandfather had been known for their poetic gifts. While at the University of Moscow, he created a literary club for his Armenian students and from initials of their names formed his own pen-name of: Kamar Katiba Գամառ-Քաթիպա.

Մայիս 28-ը Հայ ժողովուրդին համար նշանակալից օր մըն է:

Ամենուրեք մեծ շուքով կը տօնուի Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան ԴԱՐԱԴԱՐՁԸ-Մայիս 28, 1918-2018: Այդ օրերուն բազմահարիւր հայորդիներ ուխտագնացութեան պէս ներկայ պիտի ըլլան Հայաստանի մէջ տեղի ունենալիք տօնակատարութեանց:

Անձկալից սպասումներէ եւ անհամար զոհաբերութիւններէն ետք, հաւաքական ճիգերով ձեռք-բերուած հպարտառիթ յաղթանակի տօնն է:

Հայ ժողովուրդին ճակատագրական մէկ հանգրուանի տօնախմբութիւնն է այս, որ դարերէ ի վեր անկախութիւն կորսնցուցած Հայը իր հողին վրայ պետութիւն կը հռչակէր: Սարտարապատը վկա՛յ, եւ Պարոյր Սեւակի ներշնչող տողերը-

Երբ չի մնում ելք ու ճար, Խենթերն են գտնում հնար:

Այսպէս ծագեց արեգակեց, Սարտարապատի մարտը մեծ:

Զանգե՜՜ր , ղօղանջէ՛ք, Սրբազան քաջերին կանչէք

Այս արդար պատից:

Սերունդներ դուք ձեզ ճանաչէք—Սարդարապատից:

Հոս կ՛արժէ անգամ մը եւս յիշել պատմական եղելութիւն մը որ պատահած էր Սարտարապատի 1918-ի հերոսամարտի նախօրեակին: Այդ օրերուն Էջմիածնի Ճեմարանի տեսուչ - ապա Կիլիկեան Թեմի Գարեգին Ա. Կաթողիկոս - Շնորհազարդ Գարեգին Եպս. Յովսէփեանց Էջմիածնէն ուղղակի կ՛երթայ Սարտարապատ եւ հոգեպէս ընկճուած ժողովուրդին կը դիմէ իր բոցավառ խօսքերով- «Հայ ժողովուրդը օրհասական կռիւներ շատ է ունեցել եւ միշտ էլ ելք է գտել ու փրկել իրեն: Ե՞լքը, եղել է անձնազոհ հերոսութիւնը: Հայրենակիցներ, եղբայրներ եւ որդիներ- հին դարերում, երբ հայոց զօրքը պատրաստւում էր գնալ թշնամու դէմ- նրա հրամանտարները գալիս էին Էջմիածին, կաթողիկոսի մօտ՝ նրա աջը համբուրելու եւ օրհնութիւն ստանալու: Բայց այս անգամ վտանգն այնքան մե՜ծ է ե՛ւ ահաւոր, որ ես ահա Սուրբ Էջմիածնից եկել եմ ձեր բոլորի ձեռքը համբուրելու, որ փրկէք հայրենիքը... փրկէք ձեր պատիւը, հայի՛ պատիւը .....» ... եւ բոլոր եկեղեցիներուն զանգերը հնչեցնել տալով Հայ ժողովուրդին քաջութիւն կու տայ դուրս ելլելու իրենց տուներէն եւ յանուն Հայրենիքի պայքարելու: Մահ-ու-կենաց պայքար էր արդարեւ: Եւ... Հայ ժողովուրդը միս-մինակ թշնամիին առաջ էր:

Երեք ճակատներու վրայ ռազմավարական դասաւորումով կ՛առաջնորդուին հայ խմբակները: Սարտարապատի ճակատամարտի ղեկավարն էր՝ Զօրավար Դանիէլ Բեկ Փիրումեան, Բաշ-Ապարանի հրամանատարն էր՝ Դրաստամատ Կանայեան- Դրօ, Ղարաքիլիսայի զօրավարն էր-Թովմաս Նազարբէգեան:

Ահաւասիկ պատմական իրականութիւնը այն յաղթանակին, որ թշնամին վանելով Հայ ժողովուրդը կրցաւ ԱՆԿԱԽՈՒԹԻՒՆ հռչակել, առաջին հանրապետութիւնը հիմնել:

ՍՐԲԱԶԱՆ ԽԵՆԹԵՐՈՒ, Անձնազոհ ու Գիտակի՛ց ղեկավարներու առաջնորդութեամբ եւ հայրենասէ՛ր հոգեւորականներու ներշնչումով համայն հայ ժողովուրդը բռնցքուած եւ մեծ հաւատքով պայքարած է, քաջ գիտնալով թէ երբ «ելք ու ճար» կը կարծուի որ չէր մնացած, միասնակամ ջանքերով յաղթական դուրս կարելի՛ է ելլել եւ գոյատեւել դարեր շարունակ:

Ժագ Յակոբեանի կուռ խօսքերով՝

Ամենաքաջ ձեռքերն էին- Հաւատացէք-

Որ մրրիկի պէս աւլեցին

Ներխուժողներն Հայաստանի:

Տէր Աստուծոյ ձեռքերն էին, Որ- հաւատացէ՛ք-

Յաւերժակուռ կոթողեցին – Սարդարապա՛տն Հայաստանին:

Ահա թէ ուր կը կեդրոնանայ Մայիս 28-ի եւ Սարդարապատի ՈԳԻՆ:

ZKB- New York, Մայիս 28, 2018

April 24-2024 Memorable Day at St Sahag and St Mesrob-Masis Artilce - by Zarmine Boghosian

 https://massispost.com/am/2024/05/01/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%b8%d6%81-%d5%b7%d5%a1%

d6%80%d5%b8%d6%82%d5%b6%d5%a1%d5%af%d5%b8%d6%82%d5%b8%d5%b2-%d6%81%d5%a5%d5%b2%d5%a1%d5%bd%d5%ba%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%a5%d5%a1%d5%b6-109-%d6%80/?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR32P11FUGLCZDfj6xMfTHHaqx2oPMkAZ9GR4HYfvQHiazfWJQcdYeFpUFY_aem_AUveETrKsN-35E10FLDFtd9GRfYDZfpzH_W9OZhGQL58Kq8Rt8V6ZsGf95z5g9spppH_Jip0e9Sic_EauhS2803t

Հայոց Շարունակուող Ցեղասպանութեան 109-րդ տարելիցը * 1915-2024

05/01/2024

Դարձեալ Ապրիլ 24 է։

109 տարիէ շարունակուող ցեղասպանւթեան անմոռանալի վիշտն ու սարսափը, ինչպէս նաեւ կորուստներու անվերջանալի շարանը, աշխարհի չորս ծագերուն վերապրողներու սերունդները չեն մոռնար, չեն լրնար մոռնալ եւ չեն ձգեր որ մոռցուի ահաւոր մարդկային կորուստներուն հետ մեր հողերն ու ազգային հարստութիւնները։ Հայ համայնքներէն ներս ամենուրեք կը շարունակուի յիշատակուիլ եղեռն ու ցեղասպանութիւնը նոր սերունդի հաւաքներով եւ վերապրողներուն գոյատեւելու հաւատքով, պայքարելու, չմոռնալու եւ պահանջատիրութեան ուխտով կենդանի պահելու մեր նախնիներուն ուխտը։

Ինչպէս անցնող տարիներուն Ֆիլատելֆիոյ Միջ-Համայնքային Յանձնախումբը ը- ՖՄԿ- ի մի կը բերէ այս քաղաքի հինգ հայկական եկեղեցիներու ժողովուրդը զանոնք մասնակից դարձնելու եւ ՄԻԱՍՆԱԲԱՐ յիշատակելու Օրը։ Իսկապէս օրինակելի, նախանձելի եւ քաջալերելի երեւոյթ է, միա՛կն է – եթէ չեմ սխալիր- որ կ՛արժէ բոլոր հայ համայնքները հետեւին այս օրինակին։

Այս տարի հիւրընկալ եկեղեցին Սբ․ Սահակ եւ Սբ․ Մեսրոպ Հայց․ եկեղեցիին էր կարգը, գլխաւորութեամբ ծուխի հոգեւոր հովիւ՝ Արժ․ Տ․ Արմաշ Քհնյ․ Պաղտասարեանին։

Ներկայ էին համայնքի հայ եկեղեցիներու հոգեւոր հովիւներ՝  Ս․ Գրիգոր Լուսաւորիչ եկեղեցւոյ նորընտիր հովիւ՝ Հոգշ․ Տ․ Պօղոս Վրդ․ Տինքճեանը, Ս․ Երրորդութիւն եկեղեցւոյ հովիւ՝ Արժ․ Տ․ Յակոբ Քհնյ․Գէորգեանը, Հայ Կաթողիկէ եկեղեցւոյ հովիւ՝ Արժ․ Տ․ Ասատուր Քհնյ․ Մինասեանը, Հայ Քոյրերու Վարժարանէն Տնօրէնուհի Քոյր էմմա Մուսայեանը, Քոյր Գայանէ Թապաքեանը, Երէցկին Անժէլ Մեթճեանը որոնք միասնաբար վարեցին եկեղեցւոյ մէջ հանգստեան շարականներն ու արարողութիւնը։

Եկեղեցւոյ արարողութենէն ետք ժողովուրդը հրաւիրուեցաւ եկեղեցւոյ Յիշատակի Սրահը, ուր Միջ-Համայնքային Յանձնախումբի ատենապետ՝ Տիար Անդրանիկ Քիզիրեանի բարի գալուստի խօսքով ընթացք առաւ յայտագիրը, իրեն գործակից ունենալով Ս․ Սահակ-Սբ․ Մեսրոպ եկեղեցւոյ սարկաւագ՝ Սթիվըն Քէյթանջեանը։

Սրահը զադարուած էր հարիւրէ աւելի զանազան մարզերու մէջ համբաւ շահած վերապրող սերունդին յաջորդող նշանաւոր ամերիկահայերու նկարներով, բոլորին ամփոփ կենսագրական տուեալներով, որոնք զանազան մարզերու մէջ իրենց դրական ներդրումը ունեցած են ամերիկեան կեանքին։

Յայտագիրը ընթացք առաւ երբ Սթիվըն Քէյթանջեանը բեմ հրաւիրց նոր սերունդի ներկայացուցիչ Ս․ Սահակ եկեղեցւոյ Կիրակնօրեայ դպրոցի աշակերտներէն՝ պատանի՝ Մառք Գրիգորեանը, որ իր ջութակով հիացուց հանդիսատեսը երկու գեղեցիկ երաժշտական կտոր հրամցնելով ներկաներուն։

Օրուան բանախօսն էր Դոկտ․ Անի Գալայճեան։ Ան շատ ծանօթ մասնագէտ մըն է հայ թէ օտար հոգեբանութեան աշխարհէն ներս։ Անցնող տասնամեակներուն, իր մարդասիրական գործունէութեամբ կրցած է օգնութեան ձեռք երկարել Հայաստանէն մինչեւ Հեյիթի, Բօրթօ-Ռիքօ, Ափրիկէ մարդասիրական եւ հոգեբանական օգնութիւն հասցնելով երկրաշարժէն եւ այլ բնութեան արհաւիրքներէն տուժուած երկրի ժողովուրդներուն։ Մասնագէտ է յետ-եղեռնի, բնութեան եւ մարդկային վայրագութիւններուն յաջորդող, կեանքի դժբախտութիւններն ու ընկճախտը դիմագրաւելու, յաղթահարել կարենալու ապաքինման հարցերով։

Յարգելի դասախօսուհին յատկապէս ընդգծեց, որ ցեղասպանութիւնը միայն 1915-ով վերջ չէ գտած, կը շարունակուի քիչ մը ամենուրեք, այսօ՛ր ալ, վկայ ՝մեր Արցախեան քոյր եղբայրներու տեղահանութիւնը տակաւին ամիսներ առաջ 2023-ի աշնան։

Դոկտ․ Գալայճեանը հեղինակ է 6 գիրքերու եւ տասնեակ մը մասնագիտական յօդուածներու, ինչպէս նաեւ ատենապետուհին է Մարդասիրական Օգնութեան Կազմակերպութեան։ Օրուան նիւթ ընտրած էր «Յետ-աղէտեան Ցաւի եւ Կորուստի Ապաքինման» թեման։

Հանդիսատեսը գոհ էր այս ելոյթէն –մանաւանդ երբ ան իր անձնական կեանքէն վտանգաւոր պահերը, կացութիւնները յաղթահարած ըլլալու մասին ալ արտայայտուեցաւ։

Հանդիսատեսը լարուած հետեւեցաւ օրուան դասախօսին ելոյթին։ Ներկաներէն շատեր մօտենալով իրենց գնահատանքը յայտնեցին ըսելով որ «մենք պարզապէս ձեր բերանէն կախուած էինք», կամ՝ «շատ յուզուած եմ եւ կը հիանամ ձեր քաջութեան», «ձեր ելոյթը շատ ներշնչող է» եւլն․ նմանօրինակ խօսքերով։

Ան ապաքինման 5 տեսակ ներբերելով շեշտեց կարեւորութիւնը – զգացումները բացահայտելու, ինչպէս ձերբազատուիլ այդ կապանքներէն, ստանալ կարեկցանք, դրական դասեր սորվելով շարունակել բուժումը՝ մարմինը շարժման մէջ դնելով, շնչառական աշխատանքով, աղօթքով եւ կեդրոնացած meditation-ի բնական միջոցներով:

Դոկտ․ Գալայճեանը թելադրեց նաեւ, որ որպէս անհատներ կեդրոնանանք բուժման կարելութիւններուն վրայ, որպէսզի մենք չշարունակենք մեր ներքին մտատանջութիւնները յաջորդող 7 սերունդներուն փոխանցելէ: Ան օրինակ բերելով խեցգետիններու զիրար վար քաշքշող վարքը, որ Հորիզոնական բռնութեան կ՛առաջնորդէ, մեզ ալ ազգովին կ՛առաջնորդէ  մեր քաղաքական եւ կրօնական կազմակերպութիւններու պառակտումներուն:

Իր խօսքի աւարտին յարգարժան դասախօսը ընթերցելու համար յանձնարարեց երկու գիրք «Խաղաղութիւն եւ Արդարութիւն» ինչպէս նաեւ «Ancestree Align» հատորները, եւ հոգեկան հանգստութեան համար զանազան բնական իւղերու գործածութիւնը։

Կազմակերպութեան անունով Դոկտ․ Գալայճեանին իր շնորհակալութիւնը յայտնեց օրուան հանդիսավար Տիար Անդրանիկ Քիզիրեանը։  Գնահատանքի խօսքեր ուղղուեցան նաեւ Ս․ Սահակ-Ս․Մեսրոպ եկեղեցւոյ Ծխական Խորհուրդի ատենապետուհի Տիկին Ժուլիէթ Տէկիրմէնճիին, Տիկնանց Յանձնախումբի անդամներուն եւ Pom Café-ին՝ համադամ հիւրասիրութիւնը, սուրճն ու անուշեղէնները մատակարարող համայնքիս ծանօթ հայկական վաճառատունին տէր՝ Տիկին Անիթա Թորգոմեանին եւ ընտանիքին։

ՅԳ։ Ներկաներուն ուշադրութեան յանձնուած էր նաեւ Մուսա Տաղի Ինքնապաշտպանութենէն վերապրած Տէր Կարապետ Ս․ Թիլքեանի գրքոյկի վերածուած ոդիսականը։

Զարմինէ Գ․ Պօղոսեան-Ապրիլ 28, 2024,
Սբրինկֆիլտ- Փենսիլվանիա