From Life's Window_Siroon Siserian Book-review_zarmine Boghosian-oct.2022

 https://hairenikweekly.com/%d5%af%d5%a5%d5%a1%d5%b6%d6%84%d5%ab-%d5%ba%d5%a1%d5%bf%d5%b8%d6%82%d5%b0%d5%a1%d5%b6%d5%a7%d5%b6-%d5%a8-%d5%ba%d5%a7%d5%b5%d6%80%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%a7%d5%b6-%d5%b0%d5%a1%d5%bd%d5%a1/

«ԿԵԱՆՔԻ ՊԱՏՈՒՀԱՆԷՆ» ը  ՊԷՅՐՈՒԹԷՆ ՀԱՍԱՒ

Հալէպեան յուշերով՝ ՍԻՐՈՒՆԻՆ կ՛ընկերակցիմ

Սիրուն Սիսեռեան Հաճէթեանին

2022-ին լոյս տեսած հատորին ընդմէջէն

 

            Սիրուն Սիսեռեան Հաճէթեան ապրուած օրերու իր կեանքէն պատուհան մը բանալով մեզ իր հետ կը տանի իր կեանքի դէպքերն ու դէմքերը տեղադրելով 188 էջերու մէջ խտացուած, գեղեցիկ ու անմիջական պատումներով, ընթերցողն ալ ընկերակից դարձնելով։

«Կեանքի Պատուհանէն»ը հեղինակին երրորդ գիրքն է, որ ընթերցասէրներուն

ուշադրութեան կը յանձնուի։ Պէյրութ լոյս տեսած այս հատորը անանուն բարերարի մը մեկենասութեամբ, առաւել եւս կ՛իմաստաւորուի կողքի նկարազարդումովը մեր օրերու տաղանդաւոր նահապետ երգիծանկարիչ՝ Մասիս Արարատեանի գծանկարովը եւ Դոկտ․ Արմէն Իւրնէշլեանին բծախնդիր խմբագրական աշխատանքովը։

Այս հատորով չորս ենթախորագրերու տակ ամբողջ կեանք մըն է, որ կը

տողանցէ մեր աչքին առաջ։  Մեզ Հալէպ փոխադրող առաջին մասով իր «Յիշատակներու Արտացոլանքէն» կ՛երթանք Սիրունին «ԱՌԿԱՅԾՈՒՄՆԵՐ» ուն, հոնկէ կ՛անցնինք իր «ՀԱՅՐԵՆԱԲԱՂՁ ՀՈԳԻՍ»-ին հետ ապրեցնել տալու իր երկընտրանքը հայրենիքի մէջ ապրող երկու եղբայրներուն միջեւ արդար վճիռ մը կարենալ տալու։

Երեւանի «ՀԻՍԻՍԱՅԻՆ ՎՐԱՅ» իր հետ ունկընդիր կ՛ըլլանք հեկեկանքի դառնութեամբ երգող երգիչին տողերուն, եւ մեր ալ պանդուխտի սիրտը կը ցաւի յիշելով դարերու մեր ողբը․․․

            «Երկիր մ՛ունինք մենք Հայաստան,

 Ինչո՞ւ ապրինք օտարութեան»․․․

Ապա «ԿԱՅԻՆ ․․․ ՉԿԱՆ» հատուածին մէջ իր չորս պատումները մեզ կը կապեն անդենական երթալու իր կարգը «Սպասման Ցանկին Վրայ» տեսնելու պատրաստուող նախկին դերասան, ֆրանսագէտ, թարգմանիչ, արտասահմանի մէջ արուեստագէտ ըլլալու եւ ապրիլ կարենալու հայորդիին տագնապը։

Կ՛անցնինք ծանօթանալու սիրուած մանկավարժ, հայերէն լեզուի ուսուցիչ Յասմիկին, յետոյ Միջին Արեւելքի տուներու պատուհաններէն տարածուող թրքերէն երգերուն փոխարէն հայերէն էստրադայինները հնչեցնող Ատիսին կը յիշենք, կորուստը կը սգանք, եւ հուսկ ապա՝ մտերմութեան պահերով մասնակից կը դառնանք տաներէց Քահանայ հօր՝ Տէր Զարմայրին ճակատագրի բերումով, երէցկինը կորսնցնելէն ետք իր ապրած պահերուն։

Վերջին բաժինով  «ԱՆԴՐԱԴԱՐՁՈՒՄՆԵՐ» ուն մէջ պարփակուած եօթը հատուածները մեզ կը փոխադրեն իր առօրեային, ԱԶԴԱԿ օրաթերթի խմբագրական աշխատանքէն մինչեւ Ապրիլեան խոկումներու՝ ուր կ՛եզրափակէ պատգամելով-          

«Կացին տեսնող ծառը աւելի կը զօրանայ․

Անոր կոճղը կ՛ուրճանայ, ճիւղերը կը բազմանան,

Կատաղօրէն ապրելու բացարձակ տենչով մը թարմացած։»

 

Սիրունը անձնական ու ընտանեկան իր ապրած օրերուն հետ մեզ հաղորդակից կը դարձնէ իւրայատուկ անմիջականութեամբ եւ համեղ պատումներով։  

Իր ժամանակակիցը ըլլալու հանգամանքով զիս հետը առած ինծի ալ վերյիշել կուտայ իր հալէպեան դպրոցական օրերէն քաղուած յուշ-պատումներով աշակերտական մեր առօրեան, այնքան հարազատօրէն, վերապրեցնելով տասնամեակներ առաջ մեր ալ երազային դպրոցական գարունները։  

Երկրորդական վարժարանի բարձրագոյն դասարանցիներուն համար պարտադիր զինուորական կրթութեան դասապահերուն հետ երեք տարի յաջորդաբար մեր հագած տարազները՝ փողկապով, գլխարկով եւ դասարանի յատուկ գոյներու ուսադիր ժապաւէնիկներով վերստին ինծի ալ հագցնել կու տայ այդ պարտադիր տարազը։

            Սիրունը մեզ կը յուզէ հոգեբանական պատկերով մը։ Ականատեսի վկայութեամբը ամավերջի հանդէսի մը առթիւ պատահած հակա-դաստիարակչական ու խիստ պախարակելի արարքի մը պատումովը, որ այդ օրերու կարգ մը ուսուցիչներ իրենց անգէտ վերաբերմունքով չէին անդրադառնար, թէ ի՜նչ աւերներ կրնային գործել նման վերաբերմունքով մը՝ մատղաշ հոգիներէն ներս, աշակերտին հոգիի փլուզումին պատճառ դառնալով։

            Որքան ալ սուրիական հիւրընկալ երկրին բարիքներն ու յարգանքը վայելած է եղեռնէն վերապրած գաղթական հայութիւնը տասնամեակներ շարունակ, տեսակ մը անգէտ կամ նախանձոտ դասակարգ մըն ալ կար - ո՞ւր չկայ որ- չէին կրնար մարսել վարպետ Հայ գործարարներուն յաջողութիւնը կամ բարձրագոյն ուսման տիրացած վերապրողներու յաջորդ սերունդի ներկայացուցիչներուն բարձր դիրքի հասած ըլլալը– եթէ ոչ բացայայտօրէն, այլ՝ սեղմուած ակռաներուն մէջէն անզուսպ շպռտելու մեր ետեւէն «Շա՛ֆէդ Էրմէն- գաղթական հայու կտոր մը» արտայայտութիւնը։

             «Դրօշակի Արարողութիւնը» պատումով փոքր պատկեր մը կու տայ Սիրունը հայ տուներու եւ նոյնիսկ համայնքներու մէջ – մանաւանդ ա՛յդ տասնամեակներուն- ծայր առած «պապէն աւելի պապական դարձած»  մեր երիտասարդութեան Դաշնակ կամ Հնչակ կուսակցութեան պատկանելիութեան հետեւանքով ընտանիքներու մէջ տեղի ունեցած վիճաբանութիւնները, թշնամական կեցուածքը իրարու հանդէպ- միեւնոյն երդիքի տակ ապրող եղբայրներներուն տան մէկ անկիւնը դաշնակցութեան դրօշը, իսկ միւս անկիւնին հնչակեան դրօշը հաւատարմօրէն ցուցադրելու արարողութեան մոլութիւնը։

Այդ տասնամեակներուն էր նաեւ, որ ազգային լուրջ մտահոգութիւն դարձած էր Միջին Արեւելքի մէջ տեղի ունեցող եղբայրասպան կռիւները, յիշեցնելով Ֆրունզէ Տովլաթեանի մէկ ֆիլմը՝ Սարոյեան Եղբայրներուն մասին - մին՝ Համայնավար, միւսը Դաշնակցական։

Սիրունը եղեռնէն վերապրած իր հեղինակաւոր հօր՝ դաստիարակ, տնօրէն Միսաք Սիսեռեանին պատգամով կ՛եզրափակէ երկու եղբօր անվերջանալի կռիւները-   

«Գաղափարը դրօշակ բարձրացնելով չէ, ոչ ալ եղբօր դէմ թշնամութիւն սերմանելով․․․ Դուք եթէ ճիշդ մարդ պիտի ըլլաք պիտի յարգէք մէկզմէկու գաղափարը»։ 

            Այս բաժնին մէջ Սիրունին հերոսները իրական շնչող էակներ են․․․ Ապու Իսքանտարը, Կլատիսը, Գարեգին Աղան։

Հայու ճակատագրին մէկ այլ պատկերը կը պարզուի Սիրունին Թուրքիա այցելութեամբ, երբ հիւրը կը դառնայ Պոլսոյ մէջ իր ամուսնին հարազատին՝ Գէորգ Աղբարիկին։ Անոնց բարգաւաճ կեանքը, աշխատատեղին, գեղեցիկ տուն-տեղն ու շքեղ ամառնային տան վայելքը, որքան որ ալ հիացում կը պատճառէին Սիրունին, տխուր էր ականատեսը ըլլալ- ազգային առումով երկակենցաղ գոյութեամբ ապրելու հարկադրանքը իր հարազատ հայորդիներուն։

Շուկայի մէջ Ալի անունով ճանչցուած Գէորգ աղբարիկին երիտասարդ որդին, հայ երդիքի տակ հարազատ հայորդի Յակոբն էր, որուն աչքերը յառած էին Քանատա՝ համալսարանական ուսման հասնելու եւ իր իսկական ու միակ անունով «ազատ» եւ որպէս Յակոբ ապրելու։  

Յաջորդական ենթախորագիրներու միջոցաւ Սիրունին հետ կը ճամբորդենք իր «Առկայծումներ» ով Հայրենաբաղձ հոգիին հետ ճամբորդելու «Հիւսիսային Պողոտայէն մինչեւ «Արա Գեղեցիկ»։ 

Սիրունը իր յուշերու պատումով մեզ կը յուզէ բոլոր անոնց հետ որ «Կային ․․․ Չկան» եւ ապա վերջին ենթախորագրով իր «Անդրադարձումներ» ը մեզ կը տանին իր առօրեային, «ԱԶԴԱԿ»-ի յարկէն Պուրճ Համուտ, «Մայիսեան Արշալոյսը»-էն կը հասնինք «Կաղանդ Պապան» տեսնելու շեփորը բերանին։

Սիրունին ոճը շատ անմիջական է, հաճելի ու սրտախօսիկ։ Ամէնէն աննշան կարծուած պահէն քեզ իր հետ առնելով կը տասնի խորունկ իմաստասիրական տողերու, դէպքերու եւ վայրերու հետաքրքիր բնութագրումներու, թելադրանքներու։  Առաւօտեան գործի երթալու, երթեւեկող թաքսի մը նստելու արարողութիւնը կը հասցնէ Պէյրութի հայահոծ Պուրճ Համուտի մեծ պաստառը նկարելու։ 

Հոն օտարազգիի մը աչքերով Սիրուն մեզի տեսնել կու տայ այս «տարօրինակ վայրը» հոն ուր կողք-կողքի կը գտնես ամէն բան եւ ամէն մասնագիտութեան տէր մարդիկ եւ արհեստաւորներ․․․ «Պուրճ Համուտ ապրող երիտասարդը կեանքի մնայուն շփման մէջ մտնելով կը կոփուի եւ անոր անհատականութիւնը կ՛ամրապնդուի։ Հոս շրջապատը կը պատրաստէ ապագայ մարդը»։ 

Սիրունը առիթը լաւագոյնս կ՛օգտագործէ ընդգծելու Պէյրութի հայահոծ շրջանին՝ Պուրճ Համուտին իսկական նկարագիրը։  «Պուրճ Համուտը չէր կրնար չծաղկիլ, հոն ապաստան գտած մեր պապերը ճիգ չխնայեցին վերստին վառելու համար պապենական օճախներու մարած կրակը ․․․ Պուրճ Համուտը ծաղկեցաւ Հայուն անդրդուելի կամքով եւ վճռակամութեամբ, յամառ աշխատանքով ու իմաստութեամբ»։ 

Հոն է նաեւ Շաղզոյեան շէնքը։ Ամբողջութեամբ հայաբոյր եւ հայատրոփ շէնքը՝ օրաթերթի, գրական ամսաթերթի խմբագրատուներով, ժողովի սրահներով հսկայ կռուան մըն է հայութեան համար։

            Այս շրջաններուն մէջ է որ իրարմէ տարբեր կուսակցութեան պատկանողներ անհանդուրժող, երբեմն նոյնիսկ վիրաւորական արտայայտութիւններով անհեթեթ բռնկումներու,  ծայրայեղ բախումներու պատճառ կը դառնային։ 

Հալէպ ծնած, Հայկազեան Վարժարանէն եւ Քարէն Եփփէ  Ճեմարանէն ներարկուած Հայ ոգիով ու գիտելիքներով զինուած, Պէյրութ ապրող ու ստեղծագործող այս հայուհին անգամ մը եւս կ՛ապացուցէ Հալէպեան կեանքէն ներարկուած ոգին եւ իր ստացած ժառանգը, քաղած աւիշը պատմութեան յանձնելով։

            Բարի երթ Սիրուն Սիսեռեան Հաճէթեանին, վստահ եմ տակաւին շատ պատմելիքներ կան Հալէպեան եւ Պէյրութեան հայու ճակատագրին հետ կապուած

մեր առօրեայէն։

                                                            Զարմինէ Գ․ Պօղոսեան- Սեպտեմբեր 14, 2022

Սփրինկֆիլտ-Փենսիլվանիա

 

Nubar Berberian_Dr._Book Review by Zarmine Boghosian-2022

 

ԱՆԽՈՆՋ ԽՄԲԱԳԻՐԸ`

ԴՈԿՏ․ ՆՈՒՊԱՐ Գ․ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆԸ

 

«Հայ դատը ոչ միայն ազգային կուսակցութեանց նպատակներուն գլուխը կը գտնուի, այլ պէտք է գլուխը գտնուի ամէն հայու հետապնդած ազգային նպատակներուն»։ Դոկտ․ Նուպար Պէրպէրեան

 

            Թերթատելով 501 էջերու մէջ խտացուած – եթէ կարելի է Միջազգային իրաւաբանութեան մասնագէտ, 60 տարիներու խմբագիր Նուպար Պէրպէրեանին հայ կեանքի բազմաշերտ հարցերու շուրջ գրած տասը հազարէ աւելի խմբագրականները «խտացնել», զայն կը գտնէք 2022-ին լոյս տեսած Թէքէեան Մշակութային Միութեան հրատարակած հատորին մէջ։ Թարգմանչաց Տօնի առթիւ ընթերցասէրներուն համար լաւագոյն նուէրն է որ կը տրամադրուի վերյիշելու թէ ո՞վ էր Դոկտ․ Նուպար Պէրպէրեանը եւ իր անմնացորդ նուիրումը լրագրական ասպարէզին։

Այս հատորը կարելի է նկատել լաւագոյն յուշարձանը հանգուցեալին վաստակին եւ անոր օրինակելի ու հաւատաւոր նուիրումին, իր խորունկ յարգանքին հետ անմնացորդ նուիրումը ՌԱԿ-ին, որ համախմբուած է շնորհիւ անձանձիր սերտողութեամբը Յակոբ Վարդիվառեանին եւ խմբագրութեամբը Պայծիկ

Գալայճեանին։  Գիրքին կողքն ալ որ ինքնին կը յուշէ խմբագրին աշխարհագրականօրէն անցած ճանապարհը- Եգիպտոսէն Փարիզ եւ հուսկ ապա Միացեալ նահանգներ գործն է Սահակ Ղարիպեանի։

            Բազմահմուտ խմբագրին հազարաւոր խմագրականները եօթը ենթախորագիրներով կարելի եղած է զտուած համայնապատկեր մը գոյացնել, ընդգծելով Պէրպէրեան խմբագրին բազմաբեղուն գրչին արգասիքը։ Ամէն մէկ հատուած կը զարմացնէ ընթերցողը հեղինակին դիպուկ վերլուծականներուն հետ իր արթուն դատողութիւնը։

            Իւրաքանչիւր խմբագրականին բովանդակութիւնը ինքնին զարմանք կը պատճառէ խորանալով այս հատուածներուն մէջ ընկղմուած ընթերցանութեամբ ․․․ ԱԶԳԱՅԻՆ, ԱԶԳԱՅԻՆ-ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ, ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅ ՄԱՄՈՒԼ, ԳԻՏԱԿԱՆ, ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ, ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ, ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ․ Իսկ իւրաքանչիւր ենթախորագրի տակ գտնուող իր վերնագիրները առաւել եւս կը մղեն կարդալու մինչեւ վերջ։
            «Կա՛մ, պիտի լանք, կամ պիտի պարենք․․․» վերնագրին տակ Պէրպէրեան այս հատուսծով կը կրկնէ ազգային մեր ցաւը․․․ մեր համայնաքային «անկատար բաներուն» շուրջ։ « Վաթսուն տարիէ Մեծ Եղեռն ունեցած ենք․ «գոնէ յիսուն տարի լացած ենք, առանց լրջօրէն մտածելու միջ-կուսակցական համաձայնութիւն մը գոյացնելու անհրաժեշտութեան մասին, իբրեւ նախապայման ազգային ճակատով ներկայանալու եւ համազգային տարողութեամբ յաջողելու»։

Օրին այդ խմբագրականին առիթով Նուպար Պէրպէրեան «վաթսուն» ըսած է, այսօր՝ 107 տարի անց ինչ փոխուած է ․․․ ո՞վ է մտիկ ընողը եւ գործադրողը․․․ «լրջօրէն մտածելով միջ-կուսակցական համաձայնութիւն մը գոյացնելու․․․»

Անցնելով միջազգային լուրերուն․․․ Չինաստանի «Մշակութային Յեղափոխութեան» ծալքերը- բանալով յարգելի խմբագիրէն կը սորվինք թէ այդ անուան տակ, իր ծիրէն դուրս ելլելով կը մատնանշէ «սպառնալիքը մանչուրեացիներու կեանքի տարրական պայմաններուն» եւ ․․․ կ՛եզրակացնէ չինական հին առածով- «Ով որ տէրն է Մանչուրիոյ, տէ՛րն է Չինաստանի»․․․։

            Լրագրական ասպարէզին մէջ – ի մասնաւորի իր խմբագրականներով Նուպար Պէրպէրեան կը շեշտէ կարեւորութիւնը քննադատութեան եւ ինքնաքննադատութեան։

            «Մենք կը հաւատանք ո՛չ միայն քննադատութեան, այլ նո՛յնիսկ ինքնաքննա-դատութեան ոյժին, զոր կը նկատենք յառաջդիմութեան գլխաւոր ազդակը» կը պատգամէ անխոնջ խմբագրապետը։

Բազմազան են եւ լուրջ հետաքրքրութիւն շարժող վերնագիրները որոնց ընդմէջէն իր մտահոգութիւներն ու դիպուկ նետերը ուսուցանելի են, համարձակ ու անկաշկանդակ։  Օրինակ մտածե՞ր էք բնաւ թէ ինչ կրնայ պատահիլ ․․․«Երբ Սփիւռքահայ մամուլը դադրի․․․» կամ․․․  «Սփիւռքահայութեան թանգարան մը հիմնենք Երեւանի մէջ»։ Եւ կամ գիտէ՞ք թէ «Ինչո՞ւ չի լուծուիր Լիբանանեան Վէճը»,  նաեւ՝ «Երբ կառավարութիւնը քայլ չի պահեր քաղաքականութեան հետ»։

«Ինքնազսպումը Ազգային Քաղաքական Կեանքի մէջ» խմբագրականով յարգելի խմբագիրը կ՛ընդգծէ կարեւորութիւնը քաղաքագէտ դառնալու յատուկ առաքինութիւնները, որովհետեւ բոլոր ժամանակներու համար անոր խօսքը պատգամ է կարծէք - «Քաղաքական կեանքը կը ներկայացնէ այնպիսի բարդութիւններ, որոնց մէջէն հեշտիւ եւ յաջողութեամբ յառաջանալ կարենալու համար , ոչ թէ մէկ, այլ բազմաթիւ առաքինութիւններ ու առաւելութիւններ ունենալու է մարդ»։

Յարգարժան խմբագիրը մտահոգ է նոյնքան նաեւ «Նոր Սերունդ՛ով», «Սփիւռքահայ Երիտասարդութեան Ներկայով եւ Ապագայով»,  շեշտելով կարեւորութիւնը թէ կազմակերպութիւն մը երիտասարդական կը նկատուի «երբ անոր անդամներուն միջին տարիքը երիտասարդութեան նշող տարիք մըն է»։

Միջազգային իրաւաբանութեան վկայականով ան «Բողոքագիր կը յղէ UNESCO-ի Դէմ»։

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՎԻՊԱՊԱՇՏՈՒԹԻ՞ՒՆ ԹԷ ՈՃՐԱԳՈՐԾՈՒԹԻՒՆ էջէն դարձեալ կը տեսնենք թէ ինչպէս իրաւաբանութեան վկայականով խմբագիրը կը պախարակէ «անհիմն ազգայնամոլութիւն» խաղցողները եւ կը թելադրէ «քայլ պահել այժմու քաղաքական իրականութեան հետ, մեր ունեցած քիչին ապահովութիւնը չվտանգելու․․» ի մտի ունենալով որ «երկրին պետական ապահովութեան դէմ դատողները արժանի կը դառնան բանտարկութեան»։

Խմբագիրը մտահոգ է նաեւ մեր համայնքէն ներս հետզհետէ խամրող ու վախճանի հասնող ամերիկահայ հայրենակցականներու ապագայով։   

Այո՛, այսօր քանի՞ն անոնցմէ տակաւին գործունեայ է։ Գոյութիւն կը պահպանե՞ն արդեօք  Սեբաստահայ Վերաշինաց Միութիւն, Էվերէկ-Ֆենեսէ , Այնթապցիներու, Մարաշցիներու, Քիլիսցիներու, Ուրֆայի կամ Սասունցիներու Հայրենակցական միութիւնները։ Համայնքներու հայաշունչ կազմակերպութիւններն ու կեդրոններն անգամ մէկը միւսին ետեւէն կը փակուին եւ մենք ազգովի՛ն մեղապարտ ենք, սակայն լո՛ւռ կը մնանք։ Այս մտահոգութեամբ կ՛արժէ որ կրկնենք Դոկտ․ Պէրպէրեանին փափաքը - «Սփիւռքահայութեան թանգարան մը հիմնենք Երեւանի մէջ»։

«Սփիւռքը բառ մըն է, որ հայուն համար կերտուած է։ Ամէն ժողովուրդ կրնայ արտասահման ունենալ, բայց միայն ՀԱՅ ժողովուրդն է որ ՍՓԻՒՌՔ ունի»- կը պատգամէ Նուպար Պէրպէրեան

Արաբկիրցի ծնողքի զաւակ Նուպարը ծնած է Գահիրէի մէջ, Սեպտեմբեր 25, 1922 ի «գեղածիծաղ առաւօտ» մը։ Իր կեանքի հանգրուաններուն Ճամբորդական քարտէսը լայնածիր է։ Գահիրէի ազգային Նուպարեան վարժարանէն հայեցիութեամբ թրծուած կը հասնի Ֆրանսա, ուրկէ 1944-ին  Միջազգային Իրաւագիտութեան վկայականը ձեռքին կը վերադառնայ ծառայելու եգիպտական դատարաններուն մէջ։ Մայիս 18, 1941-ին իր անդրանիկ թատերախղով կը մտնէ գրական աշխարհ։  Իսկ Վահան Թէքէեանի կողքին շուտով կը դառնայ Եգիպտոսի «Արեւ»ին օգնական խմբագիր։

Յաջորդող տարիներուն, խմբագրի պաշտօնով զինք կը գտնենք 1947-ին Փարիզի ԱՊԱԳԱՅ-ին մէջ ուր իր ներդրումը կը բերէ հայերէն եւ ֆրանսերէն երկլեզու խմբագրականներով։ Յաջորդող մօտաւորապէս տասը տարիներու ընթացքին կը ծառայէ Գահիրէի ԱՐԵՒ-ին։

Միջին Արեւելքի – Եգիպտոսի կիզիչ արեւով թրծուած  Եւրոպայի մէջ բարձրա-գոյն ուսում ստացած փափկանկատ ու կնամեծար հայորդին կը վերադառնայ իր ծննդավայրը Գահիրէ, իսկ 1958-ին վերջնականապէս կը հաստատուի Միացեալ Նահանգներ՝

1958-էն -1960 խմբագրի պաշտօն կը վարէ Ֆրեզնօյի ՆՈՐ ՕՐ-ին եւ ապա Պոսթոնի ՊԱՅՔԱՐ-ին։

Դոկտ․ Նուպար Պէրպէրեան բազմակողմանի հարուստ պաշարով, իր կեանքի ընթացքով շաղկապ մըն էր ու կամուրջը՝ Արշակ Չոպանեանի, Վահան Թէքէեանի, Գերսամ Ահարոնեանին նման ՌԱԿ-ի նուիրեալ սերունդի մը՝ ժամանակակիցներուն հետ կապ հաստատող- գուցէ եւ վերջինն էր ․․․։  Այսօր անգլիագիր գրող խմբագիրներու համար ինքնին դպրոց մըն է այս հատորը եթէ տակաւին հայերէն կարդացողներ կան։

Ականջիս կը հնչեն Պարոն Պէրպէրեանին յատուկ շեշտաւորումով եւ դիպուկ բառերով խօսքերը, որոնք կարծես կը կրկնուին այս խմբագրականներէն իւրաքանչիւրը կարդալուս պահուն։

Կը յիշեմ երբ սահիկներով իր կեանքին ամփոփումը կը ներկայացնէի  յարգարժան խմբագրին ազգային գործունէութեան 65-ամեակին առթիւ եւ Ամենայն Հայոց Վեհափառէն շնորհուած Ս․Սահակ-Ս․Մեսրոպ հայրապետական յուշամետալին եւ կոնդակին առթիւ, հոն յատկապէս շեշտուեցաւ, որ 1981-ի տուեալներով ան ստորագրած է աւելի քան տասը հազար խմբագրականներ։

Այդ առթիւ քանի մը տասնեակ վկայութիւններ հասած էին, մեր համայնքի ակնառու անհատներէն անկեղծ բնորոշումներով բնութագրելու Դոկտ․ Նուպար Պէրպէրեանին անձը, ոճը, նուիրումը ու ազգային անբասիր ծառայութիւնը։ 

Հոս կ՛ուզեմ աւելցնել Նիւ Եորքաբնակ հանգուցեալ լրագրող Արմինէ Տիքիճեանին վկայութիւնը- «Ան մեզի տուաւ միջազգային քաղաքական կեանքի ազդեցութիւնը մեր ազգի գնացքի ընթացքին այժմէական ըմբռնողութեամբ։ Ան մտիկ կ՛ընէ շրջապատի անհատներուն, կը խրախուսէ ազնուութեամբ, կը խրատէ կարեկցութեամբ»։

Այսօր, այս հատորը ձեռքիս աւելի եւս կը հիանամ ու կը գնահատեմ այն հսկայ աշխատանքը որ կատարուած է անխոնջ խմբագրապետին բոլոր ձեռագիրները ի մի հաւաքող, ուսումնասիրող, զտող, դասաւորող, խմբագրական աշխատանք տանող երկու անձնուէր հայորդիներուն յանձինս՝ Յակոբ Վարդիվառեանին եւ Պայծիկ Գալայճեանին։

Կ՛եզրափակեմ՝ այս հատորին յառաջաբանին մէջ արձանագրուած Երուանդ Ազատեանին տողերը կրկնելով - «Վստահ եմ Նուպար իրեն յատուկ լուռ ժպիտով, այսօր վերէն գոհունակութիւն կը յայտնէ այս ծրագրի ամբողջացման համար եւ իր օրհնութիւնը կը տարածէ այդ դժուարին գործը գլուխ հանողներուն նկատմամբ»։

Կը խոնարհինք Խմբագրապետ՝ Դոկտ․ Նուպար Պերպէրեանին վաստակին առաջ, եւ բիւր յարգանք ու գնահատանք այս հատորը համադրող, խմագրող եւ ընթերցողներուն նուիրող անձնաւորութիւններուն։

Զարմինէ Գ․ Պօղոսեան

Հոկտեմբեր 7, 2022