ՀՈԳԵՒՈՐ ՍՆՈՒՆԴ ՄԱՏԱԿԱՐԱՐՈՂ ՇԱԲԱԹԱՎԵՐՋ ՄԸ ՖԻԼԱՏԵԼՖԻՈՅ Ս. ՍԱՀԱԿ - Ս.ՄԵՍՐՈՊ ԵԿԵՂԵՑԻԷՆ ՆԵՐՍ
(Փետ րո ւար 23-24, 2024)
Մեծ Պահքի շրջանի կիրակի նե րէն Ա նա ռակ որ դիին նո ւի րո ւած Կի րա կիին նա խորդ օ րե րը՝ Փետ րո ւար 23-24-ը, եր կար պի տի յի շո ւին մեր հա մայն քէն ներս՝ մա տու ցո ւած հա րուստ ու իւ րօ րի նակ յայ տա գիր նե րով։ Ինչ պէս որ հոս Հա յաս տա նեայց ե կե ղե ցի նե րէն ներս ա ւան դու թիւն դար ձած է, որ Մեծ Պահ քի իւ րա քան չիւր շա բա թա վեր ջը ի մաս տա ւո րել դա սա խօ սու թիւն նե րով կամ Սուրբ Գ րա յին սեր տո ղու թեամբ, այս ե կե ղե ցին ալ պատ րաս տո ւած է դի մա ւո րե լու հե տե ւեալ դա սա խօս նե րը յա ջոր դա բար՝ Դոկտ. Գա րօ լայն Մես րո պեան- Հիք մէն, Ար փի Նագ գա շեան, Ա լեքս եւ Դա լար Սա րա ֆեան ներ, Դոկտ. Ճէ սի Ար լէն, Սար կա ւագ Յով հան նէս Խոս տե ղեան եւ Դոկտ. Սիլ վի Մե րեան։ Փետ րո ւար 23-ի շա բա թա վեր ջը յատ կան շա կան դար ձաւ այն հան գա ման քով, որ ե րեք օր յա ջոր դա բար ա րա րո ղու թիւն տե ղի ու նե ցաւ, եւ եր կու օր յա ջոր դա բար վա յե լե ցինք Ար փի Նագ գա շեա նի բծախնդ րօ րէն պատ րաս տած ե լոյթ նե րը։ Ուր բաթ ե րե կո յեան տե ղի ու նե ցաւ Մեծ Պահ քի շրջա նին սպա սո ւած Խա ղա ղու թեան հսկու մի Ժա մե րու ի րիկ նա յին ժա մեր գու թիւ նը, ո րուն յա ջոր դեց Մեծ Պահ քի յա տուկ հա մեղ ընթ րիք։ Ուր բաթ գի շե րո ւայ ընթ րի քին յա ջոր դող դա սա խօ սու թիւ նը նո ւի րո ւած էր Ե րու սա ղէ մի հայ հա մայն քին՝ ի մաս նա ւո րի ներ կայ կա ցու թեան։ Օ րո ւան դա սա խօս Ար փի Նագ գա շեա նը, ծնած եւ մեծ ցած ըլ լա լով հին քա ղաք Ե րու սա ղէ մի մէջ, հան գա մա նօ րէն ծա նօ թա ցուց 76 մեզ Ս. քա ղա քի քար տէ սին եւ այն ան կիւ նը, որ կը կո չո ւի հայ կա կան հո ղա մաս։ Ան սա հիկ նե րու օգ նու թեամբ եւ գե ղե ցիկ նկար նե րով պատ րաս տած իր ե լոյ թով մեզ փո խադ րեց Ե րու սա ղէ մի շրջան նե րը, ծա նօ թա ցուց հայ կա կան բաժ նին պատ մա կան կա րե ւո րու թեան։ Հայ կա կան թա ղա մա սին մէջ ապ րած իր կեան քի փոր ձա ռու թիւն նե րով եւ անձ նա կան պատ կե րա ցում նե րով Ար փին միա ժա մա նակ մտեր մա ցուց մեզ սա ղի մա հայ կեան քին եւ ներ կա յիս դի մագ րա ւած դժո ւա րու թիւ նե րուն, ինչ պէս նաեւ հայ կա կան տա րած քը հայ կա կան պա հե լու շուրջ ծա գած մար տահ րա ւէր նե րուն: Ներ կա նե րէն մէ կուն ուղ ղո ւած հար ցին, թէ «Ինչ պէ՞ս Ս փիւռ քը կրնայ լա ւա գոյնս ա ջակ ցիլ հին քա ղաք Ե րու սա ղէ մի հայ հա մայն քին», ի պա տաս խան Ար փին շեշ տեց ը սե լով. « Ձե՛ր իսկ ներ կա յու թեամբ… Ուխ տագ նա ցու թիւն կազ մա կեր պե ցէք դէ պի Ե րու սա ղէմ, որ պէս զի աշ խարհ ի մա նայ թէ որ քան կա րե ւոր է այս ան կիւ նը հա յե րուս հա մար»: Հա յե րը հայ կա կան թա ղա մա սին մէջ 20 հա զա րէն ա ւե լի էին ժա մա նա կին, հի մա հա զիւ 1.000 կամ 1.500 հո գի կը հա շո ւը ւի։ « Մենք՝ հա յերս, պէտք է ցոյց տանք մեր հո գա տա րու թիւնն ու հա ւա տար մու թիւ նը այդ հո ղակ տո րին հան դէպ, քա նի որ այդ հո ղա մա սը ոչ միայն շատ ար ժէ քա ւոր է, այ լեւ դա րե րէ ի վեր մե՛ զի է եւ հա յե րո՛ւս կը պատ կա նի։ Բ նա կան է, որ այս օ րե րուն կան այլ խում բեր, ո րոնք կը ջա նան տի րա նալ յատ կա պէս այդ հո ղակ տո րին»,- ընդգ ծեց մեր սա ղի մա հայ դա սա խօ սը: Յա ջորդ օ րը, Շա բաթ, Փետ րո ւար 24-ին, Ս. Սա հակ եւ Ս. Մես րոպ ե կե ղեց ւոյ Տիկ նան ցը կազ մա կեր պած էր իւ րա յա տուկ ճաշ կե րոյթ-դա սա խօ սու թիւն՝ նո ւի րո ւած սրբա դա սո ւած հայ կի նե րու։ (Օ րո ւան հա սոյ թին ո րոշ տո կո սը ծրագ րո ւած է նո ւի րել CASP-ին՝ Հա յաս տա նի մա նուկ նե րու հո վա նա ւո րու թեան ծրագ րին, եւ Վա նա ձո րի ծե րա նո ցին)։ 77 Օ րո ւան յայ տա գի րը սկսաւ ե կե ղե ցա կան ա րա րո ղու թեամբ։ Ի րար քով ե կած էին հա մայն քիս չորս հայ կա կան ե կե ղե ցի նե րու հո գե ւոր հայ րե րը՝ Արժ. Տ. Ար մաշ Քհնյ. Պաղ տա սա րեա նի հրա ւէ րով՝ Սուրբ Եր րոր դու թիւն Հայց. Ե կե ղեց ւոյ հո վիւ Արժ. Տ. Յա կոբ Քհնյ. Գէոր գեա նը, Ս. Մար կոս Հայ Կա թո ղի կէ ե կե ղեց ւոյ հովիւ Արժ. Տ. Ա սա տուր Քհնյ. Մի նա սեա նը եւ Ս. Նա հա տա կաց Հայ Ա ւե տա րա նա կան ե կե ղեց ւոյ հո վիւ Պա տո ւե լի Հեթ հըր Օ հա նե սօ նը: Ե կե ղեց ւոյ ա րա րո ղու թե նէն ետք Ֆի լա տել ֆիոյ հայ կա կան բո լոր ե կե ղե ցի նե րը ներ կա յաց նող 100-ի մօտ հիւ րե րը հրա ւի րո ւե ցան գե ղեց կօ րէն ու օ րո ւան պատ շաճ յար դա րան քով պատ րաս տո ւած մեծ սրա հը։ Ս. Սա հակ ե կե ղեց ւոյ Ծ խա կան խոր հուր դի ա տե նա պե տու հի Տի կին Ժիւ լէթ Տէ յիր մէն ճիի եւ ե կե ղեց ւոյ ժրա ջան օգ նա կան տի կին նե րուն պատ րաս տած Մեծ Պահ քի յա տուկ ճա շա ցու ցա կով հա րուստ հա մա դամ ճա շե րը կը սպա սէին բո լո րին։ Պա տո ւե լի Հեթ հը րին օրհ նու թեան ա ղօթ քով ըն թացք ա ռաւ յայ տա գի րը։ Ա պա ե կե ղեց ւոյ հո վիւ Արժ. Տ. Ար մաշ Քհնյ. Պաղ տա սա րեա նը ող ջու նեց ներ կա նե րը՝ բա րի գա լուստ մաղ թե լով, ի մաս նա ւո րի օ րո ւան հրա ւէ րին ըն դա ռա ջած հո գե ւոր հայ րե րուն եւ ե րէց կին նե րուն։ Տի կին Է մի լի Թեր ճի մա նեա նը մտեր միկ ու քնքոյշ խօս քե րով ներ կա յա ցուց իր ըն կե րու հի եւ Ս. Ներ սէ սի դա սըն կե րու հի օ րո ւան պատ գա մա բեր Օրդ Ար փի Նագ գա շեա նը։ Ար փին ա ւար տած է Սուրբ Ներ սէս եւ Սուրբ Վ լա դի միր ուղ ղա փառ աս տո ւա ծա բա նա կան ճե մա րան նե րը, ստա ցած է նաեւ իր Պ սա կա ւոր եւ Մա գիստ րոս վկա յա կան նե րը եւ այժմ կ’աշ խա տի դոկ տո րա կա նի հա մար իր ա ւար տա կան թէ զին վրայ՝ նիւթ ու նե նա լով « Յո բի գիր քը հայ ա ւան դու թեան մէջ»։ 78 Ար փի Նագ գա շեա նի օ րո ւան նիւթն էր 8-րդ դա րու հայ կին բա նաս տեղծ, շա րա կա նա գիր, ե րա ժիշտ Խոս րո վի դուխ դը: Ար փին շեշ տը դրաւ, թէ ինչ պէս Խոս րո վի դուխ դը իր սի րե լի եղ բօ րը՝ Վա հա նին, կորսն ցու ցած ըլ լա լու ան սահ ման վիշ տը վե րա ծեց « Զար մա նա լի է ինձ» գե ղե ցիկ օրհ ներ գի եւ քա ջա լե րե լով թե լադ րեց, որ իր ունկն դիր ներն ալ ձեւ մը գտնեն ի րենց կեան քի վիշ տը փո խա րի նե լու ծա ռա յու թեամբ եւ սէր նո ւի րե լու շուր ջին նե րուն, ինչ պէս նաեւ օգ նե լու շուր ջին նե րուն, որ ա նոնք ալ ի րենց վիշ տը փո խա րի նե լու սե փա կան ճա նա պար հը կա րե նան գտնել: Ար փիին ե լոյ թէն ետք Տիկ նան ցի ա տե նա պե տո ւի Տի կին Բա մե լա Մա մու րեա նը մի քա նի տո ղով բա ցատ րեց յայ տագ րին յա ջորդ բա ժի նը եւ հրա ւի րեց ե կե ղեց ւոյ նախ կին հո վիւ նե րէն հո գե լոյս Արժ. Տ. Բա րի Քհնյ. Մեթ ճեա նի ե րէց կի նը՝ Տի կին Ան ժէլ Մեթ ճեա նը՝ որ պէս հա ղոր դա վար հրա ւի րե լու ներ կայ ե րէց կին նե րը։ Ան, սի րով ըն դա ռա ջե լով հրա ւէ րին, ներ կա յա ցուց Ֆի լա տել ֆիոյ շրջա նէն ներ կայ գտնո ւող ե րեք ե րէց կին ներ Ան նա Գէոր գեա նը՝ Սուրբ Եր րոր դու թիւն Հա յաս տա նեայց ե կե ղե ցիէն, Ար փի Մի նա սեա նը՝ Սուրբ Մար կոս Հայ Կա թո ղի կէ ե կե ղե ցիէն, ինչ պէս նաեւ հիւ րըն կալ ե կե ղե ցի Ս. Սա հակ - Ս. Մես րո պի ե րէց կին Տի կին Մա րան Պաղ տա սա րեա նը։ Ե րեք ե րի տա սարդ ե րէց կին նե րը, քով քո վի նստած, շար քով ներ կա յա ցու ցին ի րենք զի րենք։ Ի րենց տրո ւած կարճ հար ցա թեր թի կին պա տաս խա նե լով՝ ա նոնք պատ մե ցին, թէ ինչ պէս դար ձեր են ե րէց կին։ Անդ րա դար ձան նաեւ ի րենց պաշ տօ նի բե րու մով հա մայն քի ակն կա լու թիւն նե րուն, հա մայն քի անդ րա դար ձը ի րենց ան հա տա կան կեան քի ու րա խու թիւն նե րուն ու մար տահ րա ւէր նե րուն։ Իւ րա քան չիւ րին պատ մու թիւ նը ե զա կի էր եւ ար տա յայ տու թիւն նե րը մտա ծո ւած, ո րոնք կրցան ներ կա նե րուն ան կեղ ծօ րէն ծա նօ թաց նել ի րենց աշ խար հը: Զի րենք կա պող ու ներ կա յաց նող ընդ 79 հա նուր գի ծը ան խու սա փե լիօ րէն ի րենց ան սա կարկ նո ւի րումն է հա մայն քին ու ա ջակ ցու թիւ նը ի րենց ա մու սին նե րուն եւ ա նոնց քա հա նա յա կան կո չու մին: Վեր ջա պէս, շա բա թա վեր ջը հաս ցուց մեզ Ա նա ռակ որ դիին նո ւի րո ւած Կի րա կիին։ Տէր Ար մա շը իր ո գե ւո րիչ քա րո զով մե զի հասկ ցուց Աս տու ծոյ աչ քին ա ռաջ մեր ու նե ցած կամ գրա ւած ար ժէ քին մա սին։ Նոյ նիսկ այն պի սի հան գա մանք նե րուն, երբ մենք կը կորսնց նենք մեր ճամ բան Ա նա ռակ որ դիին պէս, եւ կրնանք մտա ծել, թէ Աս տո ւած ին չո՛ւ կը փնտռէ զիս, երբ ես կորսն ցու ցած եմ իմ ճամ բաս։ Ո՞րն է մեր ար ժէ քը Աս տու ծոյ ա ռաջ: Տէր Ար մա շը շա րու նա կեց. « Մենք իւ րա քան չիւրս Աս տու ծոյ հա մար ան գին գո հա րի մը պէս ենք։ Ան մեզ ստեղ ծեց ի՛ր պատ կե րով: Աս տո ւած իր շուն չը փչեց մեր մէջ: Մենք Աս տու ծոյ զա ւակ ներն ենք: Եւ հա կա ռակ ա նոր, որ մենք կա րող ենք մեղք գոր ծել, մեղ քը մեր իս կա կան բնոյ թը չէ. մենք կա րող ենք մաք րո ւիլ Աս տու ծոյ կող մէ: Աս տո ւած մեզ մէ իւ րա քան չիւ րին մէջ է: Ա սի կա ԻՐ մնա յուն նշանն է: «Ես քու մէջդ եմ, եւ դուն իմ մէջս ես»։ Տէր Ար մա շը եզ րա փա կեց՝ ան գամ մը եւս յի շեց նե լով, որ կա րե ւոր է, որ « Մենք մեր ժա մա նա կը օգ տա գոր ծենք Մեծ Պահ քի շրջա նին՝ Աս տու ծոյ ա ւե լի մօ տե նա լու հա մար»: Ա րա րո ղու թեան յա ջոր դող սուր ճի պա հուն ե կե ղեց ւոյ դպրո ցին 3-5-րդ դա սա րա նի կրտսեր ա շա կերտ նե րը օ րո ւան դա սէն ետք, որ պէս ի րենց ու սում նա կան ծրագ րի մաս, խո հա նոց գա ցին Տի կին Ժիւ լիէ թէն սոր վե լու հայ կա կան խո հա նո ցին մա սին: Ա շա կերտ նե րը նա խընտ րե ցին տի կին Ժիւ լիէ թին օգ նե լով սոր վիլ՝ ինչ պէս ձո ւա զեղ եւ ձա ւա րով փի լաւ կը պատ րաս տեն եւ ա պա ամ բողջ ու տե լի քը դա սա ւո րե լով հրամց նել ժա մո ւոր նե րուն։ Ինչպէս որ Առակը կ’ըսէ (22:6), «Մանուկը կրթէ իր ճամբան սկսած ատե նը, որ- պէսզի իր ծերութեան ատենն ալ անկէ չխոտորի», նոր սե րուն դի մատ ղաշ ձեռ քեր, կը սոր վին օ րի նա կով եւ գործ նա կան աշ խա տան քով։ Շատ ապ րիք դուք եւ շա րու նա կե ցէք Աստ ծոյ ա նու նով ծա ռա յու թիւն մա տու ցա նել ազ գին եւ ե կե ղեց ւոյ ըն տա նի քին։
Փետ րո ւար 28, 2024
Սփրինկ ֆիլտ, Փենսիլվանիա
« Ժամանակ», Պոլիս, Մարտ 6, 2024
